Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka

Art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

§1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

„W myśl art. 133 § 1 oraz art. 27 k.r.o. obowiązek alimentacyjny względem dzieci spoczywa na obojgu rodzicach, z których każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych obowiązany jest do zaspokojenia potrzeb rodziny, w tym oczywiście dzieci” (tak wyr. SN z 8.8.1980 r., III CRN 144/80)

W postępowaniu rozwodowym Sąd z urzędu orzeka o alimentach w przypadku niepełnoletnich dzieci. W innych przypadkach należy złożyć pozew o alimenty w Sadzie Rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania małoletnich. W pozwie należy określić miesięczny koszt utrzymania małoletniego dziecka na który składają się koszty: zamieszkiwania, wyżywienia, ubrań i obuwia, edukacji, leczenia, higieny, wakacji i ferii oraz rozrywki (wyjścia do kina, teatru), jak i zajęć dodatkowych (np. basen, nauka języków obcych). Do pozwu należy dołączyć dowody na poniesione koszty utrzymania dziecka, w postaci rachunków za mieszkanie i faktur za zakupy na rzecz dziecka.

Sąd orzekając o alimentach bierze pod uwagę z jednej strony zakres usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a z drugiej  zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.  Powyższe oznacza, iż Sąd ocenia czy potrzeby dziecka określone w pozwie są usprawiedliwione i czy nie są zawyżone. Sąd bierze pod uwagę wiek dziecka, jego indywidualne predyspozycje czy zainteresowania. Ponadto, Sąd analizując koszty utrzymania dziecka odnosi je do sytuacji finansowej i majątkowej osoby zobowiązanej do alimentacji. Sąd ustala jakie są zarobki osoby zobowiązanej do płacenia alimentów, jaki posiada majątek oraz czy ma możliwość osiągać wyższe zarobki. Ponadto w przypadku osoby bezrobotnej Sąd na podstawie jej wykształcenia i doświadczenia zawodowego ustali jakie ma możliwości zarobkowe. Istotne jest, iż ustawodawca w art. 135  § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi nie o zarobkach osoby zobowiązanej do alimentacji a o możliwościach zarobkowych i majątkowych. Dzięki powyższemu Sąd posiada narzędzia do ustalenia czy osoba zobowiązana do alimentacji wykorzystuje w pełni swój potencjał celem osiągnięcia jak najwyższych zarobków. Mając powyższe dane Sąd może ustalić jaki jest standard życia zobowiązanego do alimentacji i ustalić wysokość alimentów tak by uprawniony miał  zapewniony podobny standard życia.

W praktyce Sąd ustala indywidualnie wysokość kosztów utrzymania małoletnich dzieci, brak jest wytycznych, które by określały ile powinny kosztować miesięcznie wyżywienie, ubranie czy edukacja małoletnich. Sąd opiera się na własnym doświadczeniu życiowym przy ustalaniu wysokości alimentów i przede wszystkim bierze pod uwagę dobro dziecka.

Wyrok wydany przez Sąd Rejonowy może być zaskarżony apelacją skierowaną do Sądu Okręgowego, jednak mimo zaskarżenia jest on od razu wykonalny co oznacza, że zobowiązany do alimentacji przed rozpatrzeniem apelacji jest zobowiązany płacić alimenty ustalone przez Sąd I instancji. W przypadku braku płatności alimentów po otrzymaniu wyroku z klauzulą wykonalności, można skierować sprawę do egzekucji u komornika. Komornik zwróci się do pracodawcy celem zajęcia wynagrodzenia jak i do banków czy dłużnik ma konta i również zajmie znajdujące się na nich środki.

Ponadto, w trakcie postępowania przed Sądem można złożyć wniosek o zabezpieczenie, wówczas Sąd na czas trwania postępowania nałoży już na zobowiązanego obowiązek zapłaty alimentów. Sąd ustali konieczne i podstawowe koszty jeszcze przed przeprowadzeniem pełnego postępowania dowodowego, zabezpieczając tym samym byt małoletnich na czas trwania postępowania.